PARETO, Vilfredo
PARETO, Vilfredo
(Dictionary of Economics) :
(1848-1923) İtalyan iktisatçı ve sosyolog. Matematiği iktisadi çözümlemelere uygulamasının yanı sıra kitleler ve seçkinler arası etkileşim konusundaki teorisiyle de tanınmaktadır. Pareto, Torino Üniversitesinde matematik ve fizik öğrenimi gördükten sonra (1869) bir İtalyan demiryolu şirketinde yöneticilik yapmıştır. Bir süre sonra Floransaya yerleşerek felsefe ve siyaset konularında araştırmalarda bulunmuş, 1893te Lozan Üniversitesinde Walrastan boşalan siyasal iktisat kürsüsüne atanmıştır. İlk eseri olan Siyasal İktisat Dersleri (Cours dEconomic Politique) (1896-97) isimli kitabında karmaşık matematik teknikler kullanarak kanıtlamaya çalıştığı bu ünlü gelir dağılımı teorisini geliştirmiştir. Tarih boyunca bütün toplumlarda gelirin ve zenginliğin dağılımın tesadüfi olmayan istikrarlı bir denge gösterdiğini savunan Paretonun teorisi, çeºitli iktisatçılar tarafından eleştirilmiştir.ricardonun teorilerini matematik yardımıyla açıklamayı deneyen Pareto, birçok noktaları işaretleyerek, derinleştirerek, düzelterek ve değiştirerek yepyeni denilebilecek bir sistem ortaya çıkarmıştır. Ricardonun mukayeseli (karşılaştırmalı) maliyetler kavramından hareket ederek birçok piyasalarda Birbirine Bağlı Fiyatlar Dengesi Teorisine varmıştır. Denge modelini ihracatı ve fiyatları da kapsayacak açık ve genel bir sistem haline getirmiş, Uluslararası Fiyatlar Dengesi teorisini kurmuştur. Walrasın nedret (kıtlık) kavramı yerine ofelimite terimini geliştirmiş, marjinal faydaya da basit ofelimite adını vermiştir. Parate Optimumu olarak bilinen kavramı geliştirerek, modern refah iktisadının temellerini kuran Paretoya göre kaynakların en iyi biçimde dağılımı, hiçbir bireyin, başka bireylerin gelirini azaltmadan kendi gelirini arttırmadığı bir durumda gerçekleşecektir. Pareto ayrıca özellikle 1930lardan sonra iktisatta yaygın olarak kayıtsızlık eğrisi tekniğini de geliştirmiştir. İktisadın ele almadığı bazı sorunları çözümlemek amacıyla sosyoljiye yönelmiş, bireysel ve toplumsal eylemin doğasını ve temellerini araştırmıştır. Pareto, seçkinlerin üstünlüğüne inanmasından dolayı, bazı düşünürlerce faşizmin ideolojik öncülerinden sayılmıştır. (Ayrıca bk. Pareto Kanunu, Pareto Optimumu, Pantaleoni, Kayıtsızlık Eğrileri, Ofelimite).